Gánddain ja nieiddain galget leat ovttadássásaš vejolašvuođat searvat valáštallamii, eaige gávdno valáštallamat maidda nieiddat eai sáhte searvat. Máŋgga valáštallamiin, nu mo viehkamis, vuojadeamis ja gilvočuoigamis, hárjehallet dávjá gánddat ja nieiddat ovttas, muhto gilvvohallet sohkabeliid mielde. Máŋgga joavkovaláštallamiin, nu mo gorespáppastallamis (basket), spábbačiekčamis ja volleyspáppastallamis, leat joavkkut dávjjimusat juhkkojuvvon sohkabeliid mielde. Norggas lea mihttun ahte buohkat geat háliidit galget beassat searvat valáštallamii, ja ahte dat galgá leat oadjebas arena buohkaide.
Valáštallamis Norggas lea "Valáštallanillu buohkaide" višuvdnan. Dat mearkkaša ahte sihke nieiddain ja gánddain galget leat ovttadássásaš vejolašvuođat valáštallat. Norggas lea valáštallan dat stuorámus eaktodáhtolaš organisašuvdna ja badjel 90 % mánáin vuollel 12 jagi leat mielde unnimusat ovtta valáštallamis. Lea dábálaš ahte mánát valáštallagohtet organiserejuvvon valáštallamiin go álget skuvlii sullii guđajahkásažžan. Muhttimat álget ovdal ja earát maŋŋá.
Eanaš valáštallanfálaldagat leat maŋŋá skuvlla, namalassii maŋŋá dii. 16.00. Muhttin báikkiin leat valáštallanfálaldagat astoáiggefálaldat-áiggi. Leat du beroštumit dahje makkár fálaldagat leat doppe gos orut, mat mearridit makkár valáštallamii don sáhtát searvat. Lea buorre leat ovttas earáiguin geain leat seamma beroštumit go dus, ja eai gávdno valáštallamat mat eai heive nieiddaide. Leat ollu vejolašvuođat ja lea buorre ahte mánát besset vásihit máŋggabealat doaibmafálaldagaid dan bokte ahte besset geahččalit máŋggalágan doaimmaid iešguđetge birrasiin, ovdamearkka dihte lášmmohallansálas, meahcis, muohttagis dahje čázis. Muhttin valáštallanjoavkkuin lea fálaldat mii dagaha ahte mánát besset leat mielde máŋgga valáštallamis. Molssolaš ja máŋggabealat aktivitehtat addet mánáide buori vuolggasaji hálddašit rupmaša ja sáhttit searvat máŋgga valáštallamii maŋit áiggis eallimis. Lea dehálaš mánáide ahte sis lea aktiivvalaš astoáiggedoaibma mas lea ulbmil, beroškeahttá das maid háliidit dahkat. Muhttimat háliidit searvat joavkovaláštallamii nu mo ovdamearkka dihte gorespáppastallamii (basket), spábbačiekčamii dahje volleyspáppastallamii. Dalle leat joavkkut dávjjimusat juhkkojuvvon sohkabeliid mielde. Earát loktet buoret individuálalaš valáštallamiin, nu mo viehkamiin, gilvočuoigamiin, vuojademiin dahje doarrunvaláštallamiin. Nieiddat ja gánddat hárjehallet dávjá ovttas, muhto gilvvohallet sierra. Lea dábálaš ahte gánddain ja nieiddain leat hárjehallamat oktanaga vuojadan- ja valáštallanhállain. Lea maiddá vuogas jus ovddasteaddjit leat iežaset mánáiguin daid iešguđetge doaimmain iešguđetge birrasiin earret dan organiserejuvvon valáštallama.
Valáštallan lea okta máŋgga fálaldagas, go gávdnojit maiddá korpsat, koarat, teáhter ja eará doaimmat mánáide. Muhtomin fertet soaitá don ovddasteaddjin veahkehit du máná gávdnat heivvolaš doaimma sutnje. Lea dehálaš ahte mánáin lea astoáigi mas lea ulbmil, muhto maiddá maŋit áiggis eallimis dárbbašat mii fysalaš, motorihkalaš, sosiálalaš ja mentálalaš arvvosmahttima. Valáštallamis oaččut ustibiid, don oahpat ja hálddašat ođđa máhtuid ja oahpásmuvat iežainat. Sidjiide geat leat aiddobeliid boahtán Norgii lea valáštallan maiddá buorre arenan hárjehallat ja oahppat dárustit. Don oahpásmuvat eará rávisolbmuiguin, ja dat lea buorre sihke dutnje ja du mánnái.
Muhtomin vuolgá joavku lágidemiide gos ferte idjadit, ja dát lea áibbas dábálaš iige leat váralaš. Dattege ii leat dábálaš ahte unnimus mánát mannet idjadanmátkkiide. Rávisolbmot leat mielde dákkár mátkkiin ja sis lea ovddasvástádus olles joavkku ovddas. Dábálaččat leat eará ovddasteaddjit geain lea dát ovddasvástádus. Sáhtát áinnas fállat vuolgit mieđušteaddjin dákkár mátkái. Lea dávjá vuogas ja dehálaš ahte leat ollu rávisolbmot mielde dákkár mátkkiin. Vuolgit mátkái ovttas lea dávjá positiivvalaš ja dehálaš doaibma man mánát ja nuorat muitet agibeaivái. Sii oahpásmuvvet nubbi nuppiin eará láhkai ja sii ožžot maiddá ođđa ustibiid. Dákkár mátkkiin ohppet maiddá ollu sosiálalaš áššiid, nu mo leat ovttas earáiguin guhkkit áiggi ja váldit vára iežas dávviriin. Lea vuogas vuohki hárjehallat birget ieš. Dábálaš idjadansajit leat luohkálanjat skuvllain dahje eará báikkiin, ja leat álo rávisolbmot seamma lanjas go mánát. Mánáin leat mielde oađđenseahkka, man alde oađđá ja iežaset dávvirat.
Dutkan čájeha earret eará ahte valáštallamis leat unnánat nieiddat geain lea sisafárrejeaddji duogáš, ja dasa leat iešguđetge sivat. Valáštallamis Norggas lea mihttun ahte buohkat geat háliidit, galget oažžut vejolašvuođa valáštallat. Valáštallan galgá leat oadjebas arena buot miellahtuide. Leat sihke nissonat ja dievddut hárjeheaddjin/jođiheaddjin, vaikke vel leatge eanet dievddut máŋgga doaimmas. Valáštallan háliida ahte galget leat eanet nissonat sihke hárjeheaddjin ja jođiheaddjin, ja dat lea juoga mainna valáštallan bargá aktiivvalaččat. Buot nieiddat geat háliidit, galget beassat valáštallat, sihke mánnán, nuorran ja rávisolmmožin.
Nieiddat rávásmanagis sáhttet leat doaimmain vaikke vel leatge ožžon menssa, ja muhttimiidda leat aktivitehtat ávkin mensagivssiid vuostá. Nieiddat sáhttet geavahit tampoŋga dahje binna, muhto jus galgá vuojadit, de lea buoremus geavahit tampoŋga. Jus leat jearaldagat dán birra sáhttá áinnas jearrat nissonlaš hárjeheaddjis, dearvvašvuođabuohccidivššáris dahje muhttin earás geasa lea luohttevašvuohta. Gávdnojit maiddá dieđut dan birra neahtas.
Valáštallamis galggat sáhttit ovdánit olmmožin, čielga rávisolbmuiguin geat čájehit fuola ja jođihit aktivitehta ja valáštallanjoavkkuid. Rávisolbmot geat dan dahket leat dávjá ovddasteaddjit geat dahket dán veahkkálasbargun vai mánáin lagasbirrasis lea nu buorre go vejolaš aktivitehta- ja bajásšaddandilli. Dárbbašuvvojit álo eanet rávisolbmot dákkár doaimmaide, lea buorre jus jearat mo don sáhtát veahkehit. Lea dehálaš ahte don ovddasteaddjin vuolggát iežat máná mielde hárjehallamii duollet dálle, go dalle oaččut oktavuođa hárjeheddjiin ja dasa lassin lea dehálaš du mánnái ahte don leat mielde. Valáštallan fállá maiddá kurssaid jus háliidat oahppat eanet fáttáid birra valáštallansuorggis.
Buohkat geat čađahit doaimmaid valáštallamis Norggas, juoga mii mielddisbuktá ahte lea ovddasvástádus- dahje luohttevašgaskavuohta vuolleahkásaččaiguin, dahje olbmuiguin geain lea doaimmashehttejupmi, galget čájehit bolesatteastta (mánáidfuolahusatteastta).
