Paravaláštallan lea valáštallan olbmuide geain leat doaimmashehttejumit ja Norggas láhčit dan ovdii ahte buohkat beroškeahttá doaibmanávccain ja dásis, galget beassat vásihit valáštallanilu. Ja leat ollu vejolašvuođat, go 55 searvvis lea fálaldat, ja fállojuvvo sihke spábbačiekčan, judo, suhkan ja sisbandy. Leat njeallje ulbmiljoavkku paravaláštallamis, ja dat lea sii geain lea lihkadanhehttejupmi, gullanváddu, oaidninváddu ja doaimmashehttejupmi.
Paravaláštallan lea oktasašdoaba ja dan definišuvdna lea valáštallan olbmuide geain leat doaimmashehttejumit. Norggas háliidat láhččit dan ovdii vai buohkat besset vásihit valáštallanilu, beroškeahttá doaibmannávccain ja dásis. Badjel 11.000 olbmo geain lea doaimmashehttejupmi leat mielde valáštallanjoavkkuin Norggas ja lea dieđusge sadji eambbosiidda. Háliidatgo álgit valáštallamiin, dahje leat ávkin hárjeheaddjin, stivrralahttun dahje eará áššiiguin? Dalle sáhtát váldit oktavuođa geainna nu valáštallanráđis, gielddas, valáštallanbiirres dahje Norgga Valáštallanlihtus, go lea stuorra vejolašvuohta ahte don sáhtát leat aktiivvalaš paravaláštallamis. Norggas leat 55 sierrasearvvi mat gullet paravaláštallamii. Leat searvvit gos lea spábbačiekčan, judo, suhkan, goargŋun, riiden ja sisbandy. Leat ollu vejolašvuođat.
Leat njeallje ulbmiljoavkku paravaláštallamis, ja dat lea sii geain lea lihkadanhehttejupmi, gullanváddu, oaidninváddu ja doaimmashehttejupmi.
Ollu mánáin, nuorain ja rávisolbmuin lea gáržžiduvvon gálga lihkadit go sis leat lihkadusat maid eai sáhte ieža stivret dahje gáržžiduvvon/váilevaš funkšuvdna julggiin dahje gieđain. Sáhttá leat bistevaš dilli dahje oanehis áigái, ovdamearkka dihte jus lea doadján juolggi dahje go leat bistevaš fysalaš dilit mainna lea riegádan, ahki dahje vahágat. Norgga valáštallanservviin leat ollu buorit fálaldagat olbmuide geain lea doaimmashehttejupmi, juogo ahte olbmot doaimmashehttejumiin leat mielde dábálaš aktivitehtain dahje leat sierra joavkkuin main leat heivehuvvon aktivitehtat. Vai olbmot geain lea doaimmashehttejupmi sáhttet searvat valáštallamis, leat ovdánahttojuvvon moanat aktivitehtaveahkkeneavvu.
Buohkat sáhttet ohcat NAV:s oažžut aktivitehtaveahkkeneavvuid, beroškeahttá agis. Sii geat leat vuollel 26 jagi eai galgga máksit iežasoasi. Sidjiide geat leat badjel 26 jagi ii leat iežasoassi stuorátgo ru. 4000,- juohke aktivitehtaveahkeneavvu ovddas.
Maiddá sidjiide geain leat oaidninváttut leat ollu buorit fálaldagat Norggas. Dás lea seamma láhkai, ahte lea vejolaš leat mielde dábálaš aktivitehtain dahje sierra joavkkuin main leat eanet heivehuvvon aktivitehtat. Olbmot geain lea oaidninváddu dárbbašit dávjá mieđušteaddji, ja sihke valáštallanservviin ja lágidemiin leat eaktodáhtolaččat mielde mieđusteaddjin. Soaitá dát lea juoga man don smiehtat ahte sáhtášit dahkat? Norgga valáštallanlihtus lea kursa mii dagaha ahte sáhtát leat eaktodáhtolaš mieđušteaddjin. Soaitá don dárbbašat hárjehallanustiba? Ollu gielddain leat hárjehallandoarjjaolbmot oassin sin doarjjaolbmofálaldagas. Sii leat doarjjaolbmot geat liikojit leat aktivitehtain mielde ja geat leat čađahan kurssa.
Gullanváttut lea viiddis doaba ja váttut leat iešguđetge dásiin ja leat iešguđetge tiippat gullanváttuin. Guluhisvuohta lea ahte lea massán gulu, riegádeami rájes dahje ahte lea massán gulu áiggi mielde, ja dat gáržžida vejolašvuođa áddet maid earát dadjet dahje ieš hállat. Jus leat bealjeheapme, de lea veahá áđat dilli, ja don áddet go earát hállet ja sáhtát hállat. Sii geat leat bealjeheamet atnet dávjá ávkki gullanapparáhtas vai doibmet árgabeaivvis. Jo 1925:s organiserejuvvui valáštallan sidjiide geain leat gullanváttut. Dál leat gávcci sierra valáštallanjoavkku olbmuide geain leat gullanváttut Norggas, muhto dađibahábut ii leat oktage searvi davvelis Troandima. Váldde oktavuođa valáštallanráđiin dahje gielddain gullan dihte makkár fálaldagat dutnje gávdnojit.
Maiddá olbmuide geain leat doaimmashehttejumit leat buorit fálaldagat valáštallanservviin Norggas. Sáhtát leat mielde dábálaš aktivitehtain dahje sierra joavkkuin main leat heivehuvvon aktivitehtat. Lea vejolaš olahit guhkás valáštallamiin vaikke vel olbmos leage doaimmashehttejupmi. Stabækkas lea nieida geas leat 41 golli rytmmalaš sportavaláštallamis ja lea šaddan vuosttaš hárjeheaddjin Norggas Special Olympics:s geas lea Downs syndroma. Nu ahte sáhttá šaddat sihke ámmátvaláštallin ja hárjeheaddjin vaikke vel leage doaimmashehttejupmi.
Go searvá gilvvuide de leat oasseváldit juhkkojuvvon luohkáide dan duohken man garra doaimmashehttejupmi sis lea, vai šaddá nu vuoiggalaš go vejolaš. Sidjiide geain leat ambišuvnnat sáhttá mihttun lea juogo searvat Norggameašttirgilvvuide dahje ovddastit Norgga ja searvat Paralympics:i, Deaflympics:i dahje Special Olympics World Games:i, leavga vel rattis.
